Omgevingsveiligheid

Omgevingsveiligheid gaat over de beheersing van de risico’s voor de burger van risicobronnen in zijn leefomgeving. De focus is gericht op het voorkomen van directe sterfte door zware ongevallen bij risicobronnen zoals luchtvaart, scheepvaart, spoor- en wegverkeer, kerncentrales, aardbevingen (gaswinning), transport, productie en opslag van gevaarlijke stoffen. We verminderen het risico van zware ongevallen zowel door goede ruimtelijke ordening als door veiligheidsmaatregelen bij de bron. Bedrijven vormen voor ons beleidsterrein, naast het vervoer van gevaarlijke stoffen, het belangrijkste risico op zware ongevallen. Bedrijven die grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen opslaan produceren en/of bewerken vallen onder de Seveso-inrichtingen.

Industrieterrein delfzijl met windmolens

Indicatoren

Risicokaart

De Risicokaart laat zien waar zich in onze provincie risico's bevinden die kunnen leiden tot rampen en ongevallen. Het is daarmee geen beleidsindicator, maar biedt wel beleidsinformatie.

Bekijk

Basisnet

Om gevaarlijke stoffen te vervoeren moeten vervoerders zich houden aan veiligheidseisen, waaronder het zoveel mogelijk vervoeren langs de hiervoor aangewezen transportroutes: het landelijk en als aanvulling daarop het provinciaal Basisnet. Het is geen beleidsindicator, maar biedt wel beleidsinformatie.

Bekijk

Achtergrond

Rol provincie

We zijn als bevoegd gezag verantwoordelijk voor de VTH-taken voor een aantal belangrijke risicovolle activiteiten in Groningen. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om productie- en opslagbedrijven met gevaarlijke stoffen, windturbines, opslag van waterstof en het transport van gevaarlijke stoffen via de kanalen en de (spoor) wegen. Voor andere risicobronnen zijn gemeenten of het Rijk het bevoegd gezag. We hebben ook invloed op de risico’s inzake het vervoer van gevaarlijke stoffen door middel van het provinciale Basisnet. We hebben daardoor vooral een regulerende en regisserende taak.
Dit komt onder andere tot uiting in onze wettelijke taak als coördinerend bevoegd gezag voor de VTH-taken voor Seveso-inrichtingen en risicovolle industriële bedrijven (met RIE-4 installaties). De andere bevoegde organen zijn de gemeenten als opdrachtgever van de Veiligheidsregio (VRG), de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), Rijkswaterstaat (RWS) en de waterschappen. Ook hebben we een regisserende rol bij het toetsen van omgevingsplannen en adviseren we bij grote (infrastructurele) projecten. We hebben instructieregels voor gemeentelijke omgevingsplannen in de omgevingsverordening opgenomen. Ten slotte nemen we een stimulerende rol aan om risico’s van bedrijven voor de leefomgeving te beperken, bijvoorbeeld door samenwerking met gemeenten in de betere voorbereiding op calamiteiten.

Doelstellingen

Het zorg dragen voor een aantrekkelijke, veilige en leefbare provincie Groningen zit integraal vervlochten in ons milieu-, ruimtelijke ordenings-, water- en mobiliteitsbeleid. Duurzaam, aantrekkelijk, leefbaar en veilig zijn belangrijke doelen bij onze afwegingen en beleidskeuzes. Bedrijfs- en transportactiviteiten in de onder- en bovengrond kunnen effecten hebben op de veiligheid van onze inwoners, het landschap en het milieu.

We streven er naar onze leefomgeving nog veiliger in te richten en daarmee de veiligste provincie van Nederland te worden voor huidige en toekomstige risicobronnen, omliggende activiteiten en omwonenden.

We streven naar het concentreren van risicovolle activiteiten, waarbij we de bundeling van risicobronnen willen bevorderen, om hun gezamenlijke ruimtebeslag zoveel mogelijk te beperken.

We willen bedrijven die bulkhoeveelheden gevaarlijke stoffen opslaan, gebruiken en/of produceren bij voorkeur vestigen op bovenregionale bedrijventerreinen als onderdeel van ons concentratie beleid.

We willen de veiligheid rond provinciale wegen en kanalen blijven waarborgen.

Wij willen de veilige omgang met gevaarlijke stoffen borgen en met onderzoek, kennisdeling en samenwerking bijdragen aan nieuwe mogelijkheden voor duurzame “veiligheidswinst”.

We willen gaan monitoren:

de mate van veiligheid in onze provincie op basis van de indicatoren die de Omgevingswet ons biedt;
de stapeling van risico’s, die samenhangen met het vervoer van gevaarlijke stoffen en milieubelastende activiteiten, in onze provincie.

Ontwikkelingen

De opgaves waar Groningen de komende jaren voor staat, hebben grote consequenties voor de omgevingsveiligheid in onze provincie. Denk daarbij aan de grondstoffen- en energietransitie met de groeiende industrie en de combinatie met windturbines, het gebruik van waterstof en zogenaamde waterstofdragers als bijvoorbeeld ammoniak. Ook het Deltaplan met haar woningbouwopgave en bijvoorbeeld uitbreiding van infrastructuur en vervoersbewegingen in onze provincie zullen impact hebben op omgevingsveiligheid.

Impactanalyse omgevingsveiligheid
Om in beeld te krijgen welke gevolgen al deze ontwikkelingen zullen hebben voor onze beleidsvorming en taakuitvoering, hebben we een impactanalyse omgevingsveiligheid laten uitvoeren. Hiermee zijn trends en ontwikkelingen in beeld gebracht die impact kunnen hebben op omgevingsveiligheid in onze provincie. Conclusie is dat deze ontwikkelingen inderdaad een grote impact hebben op de fysieke leefomgeving en de veiligheid in brede zin. Ze vragen daarom om een sterke kennisinfrastructuur op het gebied van omgevingsveiligheid binnen de provincie Groningen waarin aandacht is voor een veilig (en gezonde) fysieke leefomgeving. Dit is de basis voor verdere ontwikkeling van gebiedsgericht beleid dat ons en gemeenten de juiste handvatten biedt om de toename van risico’s te beperken en te beheersen.

Op basis van onze doelstellingen en de speerpunten uit de impactanalyse onderzoeken we of we ons strategisch beleid voor omgevingsveiligheid moeten herijken, en daarmee onze werkzaamheden voor de Risicokaart en het provinciale Basisnet vervoer gevaarlijke stoffen moeten wijzigen. Met de modernisering van het omgevingsveiligheidbeleid zijn aandachtsgebieden geïntroduceerd. Er zijn voor risicovolle activiteiten aandachtsgebieden voor brand, explosie en gifwolk aangewezen.25 Deze aandachtsgebieden worden opgenomen in het Register Externe Veiligheid. Dit register is voor iedereen toegankelijk. Om een tijdelijke lacune in de Omgevingwet te vullen, hebben we in de omgevingsverordening het aantal veiligheidszones uitgebreid van drie naar vier.