Blootstelling stikstofoxiden en fijnstof

Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) monitort de concentratie van stikstofdioxide en fijnstof in Nederland in de lucht. Het NSL heeft twee hoofddoelen:

Het verbeteren van de luchtkwaliteit voor de volksgezondheid, zodat aan de Europese grenswaarden wordt voldaan.
Het bieden van ruimte voor ruimtelijke projecten en faciliteren van de onderbouwing daarvan voor luchtkwaliteit.

Er bestaan in Groningen op dit moment geen knelpunten als het gaat om bestaande en mogelijke grenswaarde-overschrijdingen van deze stoffen. We monitoren de luchtkwaliteit in Groningen daarom ook door middel van bevolkingsgewogen concentraties op leefniveau, zodat ook inzicht wordt verkregen in de luchtkwaliteit in de leefomgeving. Op deze manier wordt het effect van de algemene uitstoot van stikstofoxiden en fijnstof in Groningen en niet zozeer de uitstoot in Groningen in beeld gebracht.

Uitstoot stikstofoxiden (NO_x) en fijnstof (PM 10)

Wat zien we?

In bovenstaande grafiek is de ontwikkeling van de bevolkingsgewogen concentraties voor stikstofoxiden en fijnstof per provincie en voor Nederland als geheel te zien. Meer over deze methodiek kun je onder aan deze pagina lezen bij Achtergrond. De bevolkingsgewogen jaargemiddelde concentraties zijn een gemiddelde: er zijn mensen die aan hogere concentraties worden blootgesteld en mensen die aan lagere concentraties worden blootgesteld. De resultaten zijn vooral bruikbaar om te zien of gemiddeld de luchtkwaliteit in een bepaald gebied verbetert of niet. Uit de resultaten van het NSL blijkt dat de concentraties fijnstof en stikstofoxiden, zowel landelijk als in Groningen, fors zijn gedaald ten opzichte van het begin van het decennium. Daarnaast voorspelt men na een aantal jaren van scherpe daling, een lichte stijging van fijnstof in heel Nederland tot 2020. Deze stijging lijkt parallel te lopen met de toegenomen economische groei sinds 2015. Vanaf 2020 verwacht men op basis van huidige ontwikkelingen een verdere daling van fijnstof te realiseren. De luchtkwaliteit in de drie noordelijke provincies steekt gunstig af tegen de rest van Nederland. In het Monitoringsrapport NSL 2018 en op de NSL-monitoringswebsite kun je meer lezen over de voortgang van het NSL.

Wat monitoren we?

Aan de hand van de grafiek met de bevolkingsgewogen blootstelling aan stikstofoxide en fijnstof monitoren we de voortgang van de doelstellingen van NSL voor deze stoffen. Het gaat hier om een jaargemiddelde concentratie. Deze trend zetten we af tegen de landelijke trend en de waardes die worden gemonitord voor andere provincies. Verder houden we in de gaten hoe de luchtkwaliteit in de provincie Groningen zich verhoudt tot die in het rest van het land.

De tabel actualiseren we periodiek op basis van de relevante gegevensbronnen en de meest recente inzichten omtrent de verspreiding. Deze inzichten kunnen leiden tot correcties naar voorgaande jaren.

Achtergrond

Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) heeft als doel dat Nederland de Europese grenswaarden voor stikstofdioxide en fijnstof op tijd haalt. Rijk, provincies en gemeenten zetten zich hiervoor in. Daartoe wordt landelijk de luchtkwaliteit gemonitord. Het NSL liep tot 1 januari 2017. Het NSL is nu verlengd tot de Omgevingswet ingaat. De doelen van het NSL worden landelijk gemonitord door het Bureau Monitoring van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Stikstofdioxide (NO₂) en fijnstof (PM10) hebben in Nederland het grootste effect op de luchtkwaliteit. Het monitoren van de het NSL wordt gecoördineerd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) De provincie Groningen levert, net als de andere uitvoerende overheden, relevante lokale en regionale informatie voor de landelijke monitoring.

Wat zijn bevolkingsgewogen concentraties?
Om te bepalen aan welke concentraties de bevolking wordt blootgesteld, zijn op alle woonlocaties luchtkwaliteitsberekeningen uitgevoerd. Het resultaat van de blootstellingsberekeningen is een jaargemiddelde concentratie stikstofdioxide en fijnstof per adres, waar vervolgens het aantal personen aan is gekoppeld dat op die plek woont. Met de per woning berekende concentratie en het aantal bewoners wordt de gemiddelde concentratie berekend waaraan bewoners binnen een gemeente (of in heel Nederland) worden blootgesteld. Zo kom je tot de bevolkingsgewogen concentratie. Hiermee wordt een algemeen beeld van een bepaald gebied gevat in één getal.

Bron: Monitoringsrapportage NSL 2018.